Bestaat de mogelijkheid dat we de werkelijkheid in een veel breder perspectief kunnen zien dan het zogenaamd ‘normale’?
Het jongste onderzoek naar wat bewustzijn eigenlijk is, wijst heel duidelijk in die richting. Dat wat je ‘jij’ noemt is slechts dat deel van de psyche dat je op dit moment erkent. Je capaciteit omvat veel meer vormen van bewustzijn, en elk van deze vormen ordent de werkelijkheid volgens verschillende wetmatigheden en patronen.
Langzaam en met een zekere moeite is de westerse mens begonnen het zwart-witdenken op te geven en oefent hij zich erin om op een andere manier te denken dan alleen maar in de trant van ‘of het een, of het ander’. Met tegenzin begint hij in te zien dat ‘jij’ het niet vanzelfsprekend fout hebt omdat ‘ik’ gelijk heb.
In de biografie van Ernest Jones over Freud wordt een gebeurtenis beschreven die op een fantastische manier duidelijk maakt hoe wij het dualistische denken tot onze belangrijkste zienswijze hebben verkozen. Tijdens een gesprek erkent Freud met grote tegenzin dat hij over zoveel bewijs beschikt dat telepathie voorkomt, dat het moeilijk is het bestaan ervan te ontkennen. Geschokt kijkt Jones de meester aan en hij zegt: ‘Maar als we moeten erkennen dat mentale processen zich door de lucht kunnen verplaatsten, dan kunnen we net zo goed in engelen geloven.’ ‘Precies’, antwoordt Freud somber. ‘Om nog maar niet te spreken van de goede God.’ Deze anekdote maakt ook goed duidelijk waarom de weerstand tegenover de parapsychologie altijd zo gevoelig heeft gelegen. Ze vormde een bedreiging voor een wereldbeeld.
Bijzonder overtuigend is het onderzoek naar de zogenaamde occulte fenomenen ook weer niet geworden, vooral doordat – denk ik – de parapsychologen geprobeerd hebben hun standpunten binnen de kaders van de gevestigde wetenschap te bewijzen. De wetten die gelden voor profeten, helderzienden, gebedsgenezers, spoken en telepathische boodschappen, zijn echter heel andere dan die welke gelden voor de wetenschap: ze staan buiten de mechanische tijd en de meetbare ruimte. De wetenschap heeft gelijk, maar dat betekent niet dat de parapsychologie het fout heeft.
Newton's wereldbeeld blijft bestaan, dat weet ieder mens die een appel op zijn hoofd heeft gekregen, maar op het niveau van de kwantumfysica gelden heel andere waarheden. De werkelijkheid is meerdimensionaal, en de ene dimensie sluit de andere niet uit. We hoeven het niet allemaal ‘in elkaar’ te kunnen passen, we worden er integendeel rijker van als we het accepteren en ons in ons vermogen tot grensoverschrijding oefenen.
Ieder kind maakt een gouden tijdperk door, gekenmerkt door een andere manier van zien en een wereld waarin alles bezield is. In de terminologie van de psychologie wordt die periode ‘de magische jaren’ genoemd en is het een fase in de ontwikkeling, waarin het doel altijd het aanpassen aan de realiteit is. Aan welke realiteiten we ons moeten aanpassen, valt, zoals bekend, buiten het oordeel van de psychologie. Dit aanpassen houdt in dat kinderen gedwongen worden de referentiekaders van de samenleving te gebruiken, ze moeten leren denken volgens de patronen die in hun cultuur algemeen aanvaard zijn.
Uiteindelijk vormen de vermogens uit de magische jaren alleen nog maar een mooie herinnering aan een verloren paradijs. Voor het aanpassingsproces benutten we de middelen die gebruikelijk zijn bij alle repressieve opvoedingsmethoden: angst, schuld, straf. De Amerikaanse pedagoog Joseph Chilton Pearce schrijft in zijn boek Magical Child: ‘Op zesjarige leeftijd heeft het kind geleerd om (…) constructies te gebruiken die gebaseerd zijn op het culturele patroon. Dat markeert het einde van de kindertijd. Na die tijd is de vanzelfsprekende natuur van het kind niet langer vanzelfsprekend, het kind is getekend door de cultureel bepaalde, altijd aanwezige angst, die zijn heelheidsbewustzijn versplintert en leidt tot een leven in fragmentatie en isolering.
Het kind accepteert het oorzaak-gevolgdenken namelijk in hoge mate door angst. ’Wat verderop stelt hij vast: ‘In alle culturen probeert men de natuur te controleren, die als een bedreiging wordt gezien. Die angst voor de gevaarlijke natuur ligt ten grondslag aan al onze interacties, die kenmerkt onze werkelijkheid en onze mogelijkheid om op “het zelf” te vertrouwen. Niets in ons bestaan lijkt ons stabiel en zeker, onze vlucht- of vechtreactie is constant alert. Alles lijkt ons gevaarlijk.’
Hoe zou een kindertijd eruitzien die het kind toestond de vermogens van de magische jaren te ontwikkelen? Is zo’n opvoeding eigenlijk wel mogelijk? Hoe vergaat het de volwassenen, grensoverschrijdende mens die in een cultuur leeft waarin een gezond verstand geëist wordt en het erkennen van maar één enkele werkelijkheid? Wordt hij gek? Wordt hij een medium? (Wat gegarandeerd een bestaan als zonderling inhoudt, in een tijd waarin zieners of mensen die openbaringen hebben niet gebruikt kunnen worden). In het beste geval wordt hij misschien creatief, wat we gewoonlijk ‘kunstzinnig begaafd’ noemen. De kunst is immers de enige grensoverschrijdende bezigheid die onze cultuur accepteert.
Grensoverschrijdend-“zijn” is wel degelijk mogelijk. Wat het van ons vraagt is te beseffen dat we continu in angst leven. Angst die niet gebaseerd is op een directe levensbedreigende situatie, maar gebaseerd is op de verhalen en interpretaties die we hebben over het leven. We vinden deze gedachtes zo belangrijk dat we er constant mee bezig zijn. Daardoor beseffen we niet meer wat er werkelijk op dit moment plaats vind. Het contact met het ‘nu’ is totaal verloren. We vinden datgene wat er niet is (het verleden), belangrijker dan datgene wat er nu is. We leven daardoor vanuit het verleden, of liever gezegd; “in het verleden”. Dan bevestig je dat je het leven leeft zoals dat je het reeds hebt geleefd. Er verschijnt dan niks nieuws in je leven. Op het moment dat we de angst de angst laten zijn, zal de angst verdwijnen. Opdat moment opent zich een nieuwe ruimte, een ruimte vol mogelijkheden. (Je komt los van je bewustzijn en gaat werkelijk ‘zijn’ met dat wat er opdat moment is.) Hier ligt jou grensoverschrijdend vermogen.
Voor diegene die niet ‘begrijpen’ wat je met dat moment zou kunnen doen; je hebt dan de mogelijkheid om jouw versie van een perfect leven te creëren. Voor jou en jouw omgeving, vanuit liefde en compassie.
Noem mij de eerste persoon op aarde die dát niet zou willen….
